Nên Đáp Lại Lời Khen Như Thế Nào?
Nghiên cứu cho thấy cách xử lý lời khen có thể tạo ra hoặc phá vỡ một mối quan hệ.
Khi đang làm quen với ai đó và đưa ra một lời khen, bạn sẽ mong đợi kiểu phản ứng nào? Hầu hết đều mong đợi một lời cảm ơn. Bạn nghĩ sao khi câu trả lời của lời khen (về việc họ trông tuyệt vời như thế nào hoặc họ thông minh như thế nào) là ‘Tôi biết’. Câu trả lời trực tiếp và trực tuyến có được cảm nhận khác nhau hay không? Có lẽ là khác nhau và nghiên cứu này sẽ cho thấy tại sao cách trả lời rất quan trọng.
Tiếp nhận lời khen ảo
Maria DelGreco và Amanda Denes trong một bài báo tựa là ‘Bạn không dễ thương như bạn nghĩ’ (You Are Not as Cute as You Think You Are) đã xem xét cảm nhận khi cho và nhận lời khen. Họ ghi nhận rằng việc bắt đầu mối quan hệ dị tính có liên quan đến cách giải thích tín hiệu giao tiếp giới tính. Họ ghi nhận rằng việc làm quen trên mạng thì dễ cảm nhận và có thể có hậu quả tiêu cực.
Một trong những cách làm quen là thông qua việc sử dụng lời khen. DelGreco và Denes đã định nghĩa ‘lời khen là một hành động-lời nói lộ liễu hay ám chỉ công nhận một đức tính tốt của người khác chứ không phải của người nói và thường là của người nghe mà cả người nói lẫn người nghe đều đánh giá tích cực’. Họ ghi nhận giá trị của lời khen trong việc phát triển mối quan hệ, và trong bối cảnh trực tuyến thì lời khen chân thật là hiệu quả nhất.
Người ta thường nhận được những lời khen nào?
Họ ghi nhận rằng phụ nữ thường được khen ngoại hình, và đàn ông thường được khen những gì họ sở hữu. Về câu trả lời ‘đúng’ đối với một lời khen, DelGreco và Denes ghi nhận rằng những người nói tiếng Anh mong đợi câu ‘cảm ơn’. Về sự khác biệt dựa trên giới tính, họ ghi nhận rằng nữ có câu trả lời đồng ý nhiều hơn nam.
Nghiên cứu cho thấy dù những lời khen thường được dùng để làm quen để cưa cẩm nhưng giới tính và sự khác biệt về văn hóa có thể dẫn đến việc diễn đạt sai, hiểu sai, và xung đột.
Học thuyết vi phạm kỳ vọng
DelGreco và Denes đã sử dụng học thuyết vi phạm kỳ vọng để khám phá nhận thức về phản ứng của phái nữ đối với những lời khen trong bối cảnh giao tiếp hẹn hò trực tuyến. Sử dụng 413 mẫu sinh viên đại học ở Hoa Kỳ, họ thấy rằng mẫu nữ vi phạm kỳ vọng tiêu cực bằng cách đáp lại lời khen với sự đồng ý và tự khen được nhìn nhận tiêu cực hơn so với mẫu nữ vi phạm kỳ vọng tích cực bằng cách không đồng ý với lời khen hay mẫu nữ xác nhận kỳ vọng bằng cách trả lời đơn giản ‘cảm ơn’.
Những phát hiện này minh họa tác động của học thuyết vi phạm kỳ vọng trong bối cảnh hẹn hò trực tuyến. Để giải thích kết quả nghiên cứu, họ ghi nhận ‘đánh giá về mẫu nữ vi phạm tích cực khác với mẫu nữ xác nhận kỳ vọng về tất cả các biến số kết quả, mẫu nữ vi phạm tích cực được đánh giá thấp về sức hấp dẫn xã hội, khả năng trò chuyện, sự dễ mến, quyền lực và sự tự tôn so với mẫu nữ xác nhận kỳ vọng’.
Họ cũng ghi nhận mẫu nữ vi phạm tiêu cực được đánh giá là ‘thấp về sức hấp dẫn xã hội, sự phù hợp và khả năng trò chuyện, nhưng quyền lực và sự tự tôn cao hơn so với mẫu nữ xác nhận kỳ vọng’.
Họ ghi nhận rằng phát hiện này phù hợp với nghiên cứu cũ về học thuyết vi phạm kỳ vọng, điều này cho thấy ‘vi phạm kỳ vọng tiêu cực dẫn đến kết quả tương tác tồi tệ hơn so với kỳ vọng’.
Họ cũng ghi nhận rằng những tin nhắn hư cấu trên trang web hẹn hò trực tuyến là giao tiếp ban đầu giữa các bên trong môi trường không có tín hiệu liên cá nhân.
Họ cũng ghi nhận trong bối cảnh thiếu các tín hiệu liên cá nhân khác, các mẫu nữ vi phạm tiêu cực như quá tự tin ít thành công trong việc hẹn hò trực tuyến và thậm chí dễ bị quấy rối trực tuyến hơn.
Giá trị xã hội của sự thanh lịch
Rõ ràng sức mạnh của một từ ‘cảm ơn’ đơn giản có vẻ là phản ứng hiệu quả nhất trong giai đoạn đầu của triển vọng ái tình. Hai từ đơn giản này được mong đợi, được đón nhận và thậm chí cho thấy sự khiêm tốn đáng yêu có sức hấp dẫn tâm lý và được đánh giá cao bất kể người đó có sự hấp dẫn ngoại hình như thế nào.
Psychology Today – How Do You Respond to a Compliment? Why It Matters
HBQ biên dịch
Nguồn: Chi Tu
